Tia UV có tác dụng gì ? Tác dụng tốt và xấu của tia tử ngoại
Các chuyên gia cho rằng, cường độ ánh sáng mặt trời càng lớn, chỉ số UV càng cao. Vậy tia UV có tác dụng gì trong đời sống? Tia này có thể mang lại những lợi ích hay tác hại gì? Hafuco sẽ giải đáp chi tiết thắc mắc của bạn đọc trong bài viết sau đây.

Tia UV có tác dụng gì trong đời sống?
Phần lớn mọi người đều biết rằng, tia UV có nguồn gốc tự nhiên từ ánh sáng mặt trời. Vậy nhưng tia này có lợi hay có hại vẫn là vấn đề nhiều người chưa hiểu rõ được. Trong phần tiếp theo của bài viết, cùng Hafuco tìm hiểu nhé!
Tia UV là gì?
Tia UV có nhiều tên gọi khác như: Tia tử ngoại, tia cực tím,… Đây là một dạng sóng điện từ có bước sóng dao động trong khoảng từ 10 đến 380 nanomet (nm). Loại bức xạ này có nguồn gốc tự nhiên từ mặt trời nhưng ngày nay đã có thể tạo ra từ nguồn nhân tạo.
Một điểm đặc biệt là con người không thể nhìn thấy tia UV bằng mắt thường bởi nằm ngoài phạm vi bước sóng của ánh sáng màu tím. Mặc dù vô hình, tia cực tím lại có những tác động đáng kể đến sức khỏe và môi trường sống của con người.

Tác dụng có lợi của tia UV
Tia UV không chỉ là nguồn năng lượng tự nhiên mà còn có công dụng hữu ích cho con người trong đời sống hàng ngày. Tuy nhiên, vẫn cần sử dụng tia hồng ngoại một cách hợp lý để tránh những tác động tiêu cực đến cơ thể. Một số tác dụng nổi bật của loại sóng điện từ này như sau:
- Diệt khuẩn và khử trùng: Tia UV có khả năng tiêu diệt vi khuẩn bằng cách xuyên qua màng tế bào và phá hủy DNA của chúng, ngăn chặn khả năng sinh sản của chúng. Nhờ đó, các vật dụng như tã vải, quần áo trẻ em hay khăn mặt khi phơi dưới ánh nắng mặt trời sẽ được khử trùng một cách tốt nhất. Ngoài ra, chúng còn được ứng dụng vào đèn bể bơi dùng tia UV để khử khuẩn bể bơi thay cho việc sử dụng các hóa chất hồ bơi không tốt cho sức khỏe.
- Kích hoạt vitamin D: Khi da tiếp xúc với tia cực tím trong ánh nắng mặt trời, cơ thể sẽ sản xuất vitamin D – Chất quan trọng giúp xây dựng và duy trì hệ xương chắc khỏe. Lý giải điều này, các nhà khoa học đã chứng minh rằng, canxi chỉ có thể được hấp thụ hiệu quả nhất khi có sự hỗ trợ của vitamin D.
- Hỗ trợ điều trị bệnh da liễu: Vảy nến và một số bệnh da liễu khác gây nên tình trạng ngứa ngáy, khó chịu, gây mất thẩm mỹ cho bệnh nhân. Tia UV có khả năng làm chậm quá trình tăng trưởng của tế bào da, từ đó giúp giảm các triệu chứng khó chịu của bệnh.
Tác dụng của tia UV
Tác hại của tia UV
Bên cạnh những lợi ích mà tia hồng ngoại đem lại cho con người, sóng điện từ này cũng tiềm ẩn nhiều tác động tiêu cực, gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe. Nắm rõ được những tác hại này sẽ cho bạn thấy tầm quan trọng của việc che chắn, bảo vệ cơ thể trước ánh nắng mặt trời:
- Tác động đến mắt: Đầu tiên, tia UVB gây ra những tổn thương trên giác mạc, tạo thành những bệnh lý như: Viêm giác mạc, hạt kết giác mạc,… Bên cạnh đó, tia UVA lại có thể xuyên qua giác mạc, tác động đến thủy tinh thể và võng mạc. Gây ra những bệnh lý nguy hiểm như: Đục thủy tinh thể, thoái hóa điểm vàng.
- Tổn thương da: Theo thống kê từ trang skincancer.org, có đến 90% trường hợp ung thư da là do tiếp xúc với tia UV. Khi da tiếp xúc với tia UV ở cường độ cao, nguy cơ mắc các loại ung thư da sẽ tăng lên đáng kể. Đồng thời, tia UV có khả năng phá hủy collagen và các mô liên kết dưới da, dẫn đến sự xuất hiện của các dấu hiệu lão hóa.
- Tác động đến môi trường: Tia hồng ngoại làm suy giảm tầng ozone, khiến lượng bức xạ chiếu xuống trái đất tăng cao, làm biến đổi khí hậu. Điều này gây ảnh hưởng không nhỏ đến hệ sinh thái biển, làm giảm khả năng quang hợp của thực vật và năng suất cây trồng. Ngoài ra, cũng có những tác động tiêu cực đến động vật, nhất là các loài lưỡng cư.
- Suy giảm hệ miễn dịch: Các nghiên cứu khoa học chỉ ra rằng, cháy nắng có thể làm thay đổi sự phân bố và chức năng của các tế bào bạch cầu trong vòng 24 giờ sau khi tiếp xúc với ánh nắng. Nếu tình trạng này lặp lại thường xuyên, hệ miễn dịch của cơ thể sẽ bị tổn thương nghiêm trọng.
Tác hại của tia UV
4 cách bảo vệ cơ thể khỏi tác hại của tia UV
Qua những chia sẻ trên, chắc hẳn bạn đọc đã nắm được những lợi ích và tác hại của UV lên cơ thể con người. Có thể nói, tia cực tím từ ánh nắng mặt trời không chỉ gây lão hóa da sớm mà còn làm tăng nguy cơ cháy nắng, ung thư da và tổn thương mắt. Để bảo vệ cơ thể khỏi những tác hại này, bạn có thể áp dụng 4 cách đơn giản sau:
- Sử dụng kem chống nắng (SPF 30+ trở lên): Chọn kem chống nắng có chỉ số SPF 30+ trở lên và thoa đều lên các vùng da tiếp xúc với ánh nắng như: Mặt, cổ, tay, chân. Cần bôi kem trước khi ra ngoài 15-30 phút và thoa lại sau mỗi 3-4 giờ hoặc sau khi bơi lội, đổ mồ hôi nhiều.
- Đội mũ, đeo kính râm và mặc quần áo chống nắng: Ngoài phương pháp bôi kem chống nắng, bạn có thể trang bị thêm những vật dụng bảo hộ để bảo vệ da, mắt,… Mũ rộng vành giúp che chắn mặt, cổ, đeo kính giúp bảo vệ mắt. Đồng thời, sử dụng quần áo chống nắng, dài tay, tối màu sẽ hạn chế tác động của tia hồng ngoại lên da.
- Tránh ra ngoài vào thời điểm tia UV mạnh nhất: Từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều là thời gian tia cực tím hoạt động mạnh nhất. Trong thời gian này, nếu không có những công việc quan trọng, nên hạn chế ra ngoài. Nếu cần ra ngoài trời, nên tìm những nơi có bóng râm để giảm thiểu tiếp xúc với ánh nắng.

- Dùng kính lọc UV cho mắt và da khi tiếp xúc với tia UV nhân tạo: Nếu bạn làm việc trong môi trường đặc thù có tia UV nhân tạo, bạn bắt buộc phải sử dụng kính bảo hộ và trang phục chuyên dụng để bảo vệ da và mắt khỏi tác hại của tia cực tím.